درنزدیکی همدان در کوه الوند، آبشار و طبیعت بسیار دل انگیز و مطبوعی وجوددارد که به گنجنامه همدان معروف است. دو کتیبه سنگی باز مانده از دوران هخامنشی، در دل طبیعت و کنار این آبشار زیبا خودنمایی میکنند. این دو سنگ نوشته تاریخی هر کدام به سه زبان پارسی قدیم ,بابلی و عیلامی قدیم نقر گردیده است. لوح طرف چپ کمی بالاتر در سنگ کوه کنده شده بنام داریوش کبیر است و لوح سمت راست مختصری پایین واقع گشته بنام خشایارشا میباشد. این کتیبه ها در سال 1320 شمسی رمز گشایی و ترجمه شدند.
گنجنامه چه از لحاظ گردشگری، چه از لحاظ طبیعت گردی و چه فرهنگی و باستانی،پتانسیل بالایی دارد.
سنگ نبشته هاي گنجنامه همدان ، درتاريخ 15/10/1310 به شماره 22 به ثبت فهرست آثار ملي ايران رسيده است .
سنگ نبشته های باستانی گنجنامه در جنوب غربی همدان به فاصله پنج کیلومتری محل فعلی شهر، در انتهای دره سرسبز و خرم عباس آباد و در ابتدای مسیر جادهای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط میسازد و روی یکی از صخرههای الوند واقع شدهاست.این جاده همان ره کاروان رویی است که در عهد هخامنشیان هم وجود داشته و داریوش و خشایارشا با لشگریان وهمراهان خویش از آن عبور میکرده اند.
این کتیبه ها در کنار آبشار با شکوه گنجنامه و دره زیبای عباس آباد در دامنه کوه الوند قرار دارند و همه روزه پذیرای گردشگران بسیاری از اقصی نقاطجهان است. مردم همدان خود در روزهای تعطیل به خصوص در ماه های گرم به این منطقه می آیند.
مشخصات کتیبه ها
کتیبهها هر کدام در 3 ستون 20 سطری به زبانهای پارسی قدیم، بابلی و عیلامی قدیم نوشته شدهاند.
متن پارسی در سمت چپ هر لوح قرار گرفته و پهنای 115 سانتیمتر دارد. متن بابلی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن عیلامی نیز در ستون سوم قرار دارد.
لوح طرف چپ که کمی بالاتر از کتیبه دیگر در کوه حک شده است مربوط به داریوش بزرگ هخامنشی است و طول آن حدود 290 سانتیمتر است. کتیبه خشایارشاه نیز در قسمت پایین همین کتیبه قرار دارد و طول آن 270 سانتیمتر طول و 190سانتیمتر ارتفاع دارد.
موقعیت صخره(سنگ) خارا طوری است که روی سنگ نبشته ها درست به سوی مشرق است؛ فرو رفتگی ها به شکل مربع مستطیل به طول 2/9متر وعرض 1/9 متر و به گودی 30 سانتی متر است. در اطراف دو لوح مزبور سوراخهای منظمی بر سنگ کوه دیده میشود که میرساند این دو کتیبه تاریخی در عهد قدیم ظاهراً پوشش فلزی داشته که آنهارا از گزند باد و باران و آفتاب و غیره حفظ مینموده است.
آبشار گنجنامه
آبشار گنجنامه با ۱۲ متر ارتفاع در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و در پنج کیلومتری غرب همدان کنار کتیبههای گنجنامه قرار دارد. این آبشار دارای آب دائمی است و در زمستانها نیز در جریان است. دبی متوسط آب این آبشار 200 لیتر در ثانیه است که از دره زیبای عباس آباد و گنج نامه میگذرد. این آبشار در مسیر صعود به ارتفاعات کوه الوند و نزدیک شهر تاریخی همدان واقع شده است. وجود قندیلهای یخی در فصول سرد، زیبایی این آبشار را دوچندان و خیل عظیمی از یخ نوردان را به خود جذب میکند.آبشار گنجنامه همچنین در فصول گرم سال هم علاوه بر گردشگران، صخره نوردان در صخرههای اطراف آن سنگنوردی میکنند. هخامنشیان که پس از مادها بزرگترین امپراطوری مشرق زمین را تاسیس کردند، آب را که یکی از عناصر مقدس آیین زرتشت بود به شدت مورد تقدیس و احترام قرار میدادند.
کتیبه های معروفی که از دوره هخامنشی در نزدیکی این آبشار به جای مانده اند در مسیر راه شاهی آن روزگار نگاشته شده اند. اکنون دیگر کتیبه ها در مسیر راه شاهی قرار ندارند دست روزگار آنها را در دل کوه سنگی و در مسیر آبشار گنجنامه و الوند قرار داده است. هر رهگذر و مسافری که به همدان می رود حتما به دیدارگنجنامه خواهد رفت و این دو کتیبه را از نزدیک خواهد دید.
در پشت آبشار، دشتي زيبا و پرگل در دامنه کوه الوند فرش گسترانيده است که به ميدان ميشان معروف است. اين دشت زيبا در فصل بهار ميعادگاه علاقمندان به کوه و طبيعت، گروه هاي مختلف کوهنوردي و دانشجويان علاقمند است. در ميان صخره هاي اطراف دشت ميشان، آبشارهاي فصلي بسيار زيبايي مي توان يافت.
ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که بدانید از نزديکي آبشار گنجنامه، جاده اي جدا مي شود که با گذشتن از پيچ و خم هاي دامنه کوه الوند و دشت هاي مرتفع بسيار زيبا به شهر تويسرکان، مرکز گردوي ايران مي رسد. در ابتداي بهار مسير گنجنامه به تويسرکان، به واقع ديدني و غيرقابل توصيف مي شود. آبشار گنجنامه در فصل زمستان نيز بسيار ديدني است.
آب و هوا:
این منطقه بدلیل کوهستانی بودن از نظر اقلیمی سرد محسوب میشود.
چه فعالیتهایی میتوان دراین مکان انجام داد؟
علاوه بر بازدید از کتیبه ها میتوانید از طبیعت زیبای آن لذت ببرید وحتی کنار دوستان چای یا غذایی در دل طبیعت میل کنید و به کوهنوردی یا طبیعت گردی بپردازید.
موقعیت مکانی و نحوه دسترسی به گنجنامه همدان:
گنجنامه همدان در 5 کیلومتری جنوب غربی همدان، انتهای دره عباس آباد قرار دارد.
درامتداد جاده عباس آباد همدان به میدان قائم میرسیم که ابتدای جاده گنجنامه است، جاده ای کوهستانی وزیبا که پر از باغهای زیبا و چشمه های پرآب است. در انتهای این جاده کتیبه های تاریخی گنجنامه وآبشار زیبای کنار آن قرار دارد.